اگرچه میزان بالای تیراندازی به پلیس ممکن است باعث شود که فکر کنیم پلیس‌ها شغل خطرناک‌تری دارند، اما طبق آمار، احتمال مرگ معدنچی‌ها نسبت به پلیس‌ها بیشتر است.
وقتی صحبت از خطر می‌شود، مغز ما به یک سری استراتژی برای تصمیم‌گیری فوری مجهز می‌شود.به همین دلیل، از میانبر ذهنی استفاده میکند که به سرعت عمل ما اضافه میکند.
یکی از این میانبرهای ذهنی -که از قضا جزو رایج‌ترین‌هاست-، تکیه بر اطلاعاتی است که به سرعت به ذهن خطور می‌کنند.
که با اسامی «تمرکز بر اطلاعات در دسترس» یا «دسترس‌پذیری» هم می‌شناسیم‌اش. و یکی از رایج‌ترین خطاهای شناختی از نوع سوگیری است.
خطای تمرکز بر اطلاعات در دسترس (Availability Heuristic) برای اولین بار در سال ۱۹۷۳ توسط روانشناسان برندۀ جایزۀ نوبل: آموس تورسکی و دنیل کانمن ابداع شد.
آن‌ها معتقد بودند که این خطا، به طور ناخودآگاه اتفاق می‌افتد و تحت این اصل عمل میکند که «اگر می‌توانید به آن فکر کنید، پس موضوع مهمی است.»
نمونه‌هایی از خطای تمرکز بر اطلاعات در دسترس
• وقتی فیلمی در مورد فاجعۀ هسته‌ای تماشا می‌کنیم ممکن است باور کنیم که احتمال وقوع یک سانحه یا جنگ هسته‌ای، بسیار بالا است.
• پس از دیدن یک ماشین واژگون شده در کنار جاده، ممکن است تصور کنیم احتمال این‌که در چنین حادثه‌ای گرفتار شویم بسیار زیاد است.
• پس از دیدن گزارش‌های خبری دربارۀ افرادی که شغلشان را از دست داده‌اند ممکن است این باور و حتی اضطراب به ما دست دهد که در خطر بیکاری هستیم.
• بعد از شنیدن اخباری دربارۀ کودک‌ربایی های پی‌درپی، این باور در ما ایجاد می‌شود که چنین تراژدی‌هایی کاملا رایج هستند. بنابراین مانع از بازی کردن کودک در بیرون از خانه می‌شویم و هرگز اجازه نمی‌دهیم از جلوی چشممان دور شود.
حوادث خاصی هستند که بیش از سایر رویدادها در ذهن ما نقش می‌بندند. پوشش رسانه‌ای گسترده می‌تواند باعث این اتفاق شود اما گاهی تازگی یا غم انگیزبودن یک حادثه و یا غیرعادی بودن آن هم می‌تواند در حافظۀ ما اثر پررنگ‌تری برجای بگذارد. همین موضوع باعث می‌شود به شکل نادرستی فرض کنیم که آن رویداد رایج‌تر از حد معمول است و احتمال این‌که آن‌ها را باور کنیم بالا می‌رود.
خطای تمرکز بر اطلاعات در دسترس (Availability Heuristic) ، نقش بسیار مهمی را در چگونگی تصمیم‌گیری ما و عمل کردن بر اساس اطلاعات موجود در دنیای اطرافمان ایفا میکند.
وقتی نیاز به تصمیم‌گیری فوری داریم، اغلب دچار کمبود زمان و منابع کافی برای بررسی و تحقیق عمیق‌تر هستیم. تمرکز بر اطلاعات در دسترس، این امکان را به ما می‌دهد تا زودتر به نتیجه برسیم.
اگرچه دسترسی فوری به اطلاعات، می‌تواند یک ابزار مفید باشد، اما به خاطر داشتن این نکته بسیار مهم است که این سوگیری گاهی به ارزیابی های غلط منجر می‌شود.
و در آخر،
یادمان باشد، فقط به خاطر این‌که چیزی در ذهن ما بزرگ جلوه کرده است لزوماً به این معنی نیست که رایج‌تر از حالت عادی است.
منبع نوشته: (+)
تصویر: (+)